Akıl sağlığı rahatsızlığı ile ilintili olan ruhsal-toplumsal engelliliği anlamak için önce ‘engellilik’ kavramının anlamını incelemek yararlı olur. Bu video Birleşmiş Milletler’in Engelliliği olan Kişilerin HaklarıSözleşmesi kapsamındaki insan haklarının kısa bir özetini vermektedir.
Bir engel kişinin bedenini ya da beynini kullanma biçimini, ve aynı zamanda yaşadıklarıçevre içinde bir şeyler yapma yeteneklerini etkiler. Engel şöyle şeyler olabilir:
Bir engelin ne olduğunu anlamanın, esasta sosyal model ve tıbbî model gibi değişik yöntemleri vardır.
Bu modele göre, ‘engel’, toplumdaki diğer insanların kişinin kendine özgü zorluklarını anlamamasından kaynaklanır. Sosyal model ‘engel’i, bir bozuklukla yaşayan kişilerle fiziksel engeller ve başkalarının tutumları gibi güçlüklerle dolu bir ortam arasındaki ilişki olarak görür. Sosyal model, bir engellilikle yaşayan kişilerin diğer insanlarla eşit temelde bütünüyle katılımda bulunma hakkını destekler.
Bu modele göre ‘engellilik’bir sağlık sorunudur. Engellilik daha çok ortamın değil, bireyin bir sorunu olarak görülür. Bu modelde kişinin ne yapamayacağıüzerinde odaklanılır.
Bu iki modelin aynı sorunu nasıl gördüğünün bir örneği aşağıdadır:
Diyelim ki, birisinin doğuştan bacakları yoktur:
- tıbbî engellilik modeli engel kişinin bacakları olmamasıdır der.
- Sosyal engellilik modeli, binalar, arabalar ve sokaklarbacağı olan kişiler için tasarlandığından bacağı olmayan kişilerin toplum tesislerine erişemediklerini söyler. Engellilik çevredeki engellerin sonucudur. Çevreyi değiştirerek , örneğin tekerlekli iskemle rampaları, asansörler konularak, arabalara elle işletilen kontroller takılarak engellilik azaltılır.
Engelliliğin her iki modelini de anlamanızın yardımı olur; o zaman gereksindiğiniz desteği almak için hem tıbbî, hem de sosyal servislerle birlikte çalışabilirsiniz.
Unutmayın, iyileşmek yalnızca o kişinin değişmesi demek değildir. İyileşmek aynı zamanda çevrenin -toplumumuzun- herkes için daha erişilebilir olması için değişmesi demektir. Bu, farklılıkların nasıl kuvvet olabileceğini görmeyi de içerir.
Bir kişide yaşamlarını etkileyen farklılıklar olabilirse de, biz, topluma başkalarıyla eşit temelde katılımı sağlamak üzerinde odaklanırız.
Ruhsal-toplumsal engellilik düşünme, duyumsama ve başkalarıyla ilişki kurma biçiminizin yaşama tümüyle katılımınızın önünde engel oluşturması anlamına gelir.
Engellilik terimi gibi, akıl sağlığı sorunuyla bağlantılıengelliliği anlamanın iki yolu vardır:
‘Ruhsal-toplumsal engellilik’ terimi Birleşmiş Milletler’in Engelliliği olan Kişilerin HaklarıSözleşmesi’nden kaynaklanmaktadır.
‘Ruhsal-toplumsal’ terimi 2 şeyden kaynaklanır:
Ruhsal-toplumsal engellilik daha çok akıl sağlığı sorunuyla yaşamanın toplumsal ve ekonomiketkileriüzerinde durur. Bunlar para kazanmak, gereksindiğiniz şeyleri satın almak ya da arakadaşlar ve aile fertleriyle ilişki kurmak gibi şeylerdir. Ruhsal-toplumsal engellilik kişinin akıl sağlığıyle bağlantılı olan ve yaşama katılım yeteneklerini etkileyen güçlükleri tanımlar.
Psikiyatrik engellilik bir akıl sağlığı tanısına ilişkin ve tıbbî olarak tanımlanmış belirtilerin etkileri ve tedavileri üzerinde odaklanır.
bugün yeniden düşle ‘ruhsal-toplumsal engellilik’ terimini bir akıl sağlığı sorunuyla yaşamanın toplumsal ve ekonomik etkileri üzerinde durmak anlamında kullanır.
Bir akıl sağlığı sorunu olan herkesin ruhsal-toplumsal engelliliği olmayacağı gibi, olanların aşağıdakiler gibi şeylerle karşı karşıya kalmaları daha olasıdır:
Doğru destek ruhsal-toplumsal engelliliğin etkilerini büyük ölçüde azaltabilir.
Yararlı bağlantılar
NDIS’ye erişimin 6 adımını incelerken başvurunuzu desteklemek için Yaşamını Yeniden Düşle İşlem Defterindeki sorular ve etkinlikleri tamamlayacağınız etkinlikler için size yol gösterilecektir.
tarafından fonlanmıştır
